وقتی درباره کودکان استثنایی سخن به میان می‌آید، مسلما نگهداری از آنها اولین چیزی است که به ذهن هر کسی خطور خواهد کرد. مددکاران اجتماعی، کسانی هستند که به صورت کلی در دنیا مسئولیت نگهداری از افرادی را به عهده می‌گیرند که در انجام کارهای روزانه خود به کمک نیاز دارند. در واقع، ناتوانی فیزیکی و ذهنی موجب می‌شود که این افراد با چالش‌های بسیاری در زندگی روبرو باشند. در چنین مواقعی، مددکاران اجتماعی به کودکان استثنایی کمک می‌کنند تا نسبت به ناتوانی خود آگاهی کسب کنند و همچنین با سبک ویژه زندگی خود منطبق شوند.

مددکاری اجتماعی کودکان استثنایی

مددکاری اجتماعی کودکان استثنایی به روابط بین مددکار و کودکانی که ناتوانی فیزیکی و ذهنی دارند، اشاره می‌کند. فردی را که دچار سندرم داون، صرع، اختلالات مغزی ( اختلالات دماغی) و یا اختلالات دیگر می‌باشد، تصور کنید. مددکاران اجتماعی چنین افرادی را شناسایی و در فعالیت‌های روزانه به آنها کمک می‌کنند. به بیانی دیگر، کودکان استثنایی با سه و یا تعدادی بیشتر از محدودیت‌ها در زندگی روبرو هستند. به عنوان مثال، حرکت کردن، مراقبت از خود، تکلم، یادگیری، خودمحوری و زندگی مستقل، تنها تعدادی از این محدودیت‌ها هستند که هر شخص ناتوان با آن دست و پنجه نرم می‌کند. اما کودکان، با شرایط ویژه‌ سنی که دارند، می‌توانند تحت حمایت والدین خود قرار بگیرند. بنابراین، مددکاران اجتماعی به والدینی که دارای کودکان استثنایی هستند، آموزش‌های مختلفی را در کلاس‌ها و گروه‌ها ارائه خواهند داد.

مددکاری اجتماعی کودکان عقب‌مانده ذهنی

هر چند که در حوزه کودکان استثنایی می‌توان به صورت عمومی صحبت کرد و مددکاران اجتماعی متعدد را به این کار گمارد. این مسئله در مددکاری اجتماعی کودکان عقب‌مانده ذهنی تخصصی‌تر بررسی می‌شود. کودکانی که دچار عقب‌ماندگی ذهنی هستند، می‌توانند در یک گروه بزرگی قرار بگیرند که شاخه‌های آن می‌تواند بسیار گسترده باشد. بنابراین، شناسایی این شاخه‌ها، معرفی و شناخت مشکلات و نیاز کودکانی که در آن شاخه قرار دارند و نحوه تاثیرگذاری بر روی این کودکان سوالاتی اساسی هستند. پاسخ به همه این سوالات، توسط متخصصانی انجام می‌گیرد که برای این نوع کودکان خدمات متعدد ارائه می‌دهند.

در نتیجه، مددکاری اجتماعی کودکان عقب‌مانده ذهنی، به متخصصانی نیاز دارد که نحوه تماس با این نوع کودکان را بدانند تا بتوانند نیازهای آنها را برطرف کنند. آنها نه تنها به خدمات اجتماعی آگاه هستند بلکه، در امور روانشناسی و پزشکی نیز بسیار سررشته دارند. ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که بدانیم، کودکانی با مشکل عقب‌ماندگی ذهنی، مثل عموم مردم زندگی می‌کنند. تنها، نیازهای اجتماعی آنها می‌باشد که آن را ملزم به داشتن یک بستر در روابط اجتماعی می‌کند.

*نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی و مدیر رسانهٔ مددکاری اجتماعی ایرانیان